Staat Bitcoin op het punt zijn eigen coins te bevriezen? “The Cat”-voorstel verdeelt de community

Quantumcomputers blijven een zorg voor Bitcoin en de cryptomarkt, omdat ze een risico vormen voor de onderliggende cryptografie. Nu verschijnt er echter een nieuwe dreiging: een controversieel “Cat” Bitcoin Improvement Proposal. Dit voorstel zorgt voor veel discussie onder ontwikkelaars, omdat het miljoenen met inscripties verbonden outputs als voorgoed onuitgeefbaar wil bestempelen.

Het concept van de BIP wil het probleem van blockchain-bloat aanpakken en roept belangrijke vragen op over eigendomsrechten en kernprincipes van Bitcoin. Reacties vanuit de community zijn verdeeld, van veel steun tot waarschuwingen voor het scheppen van een gevaarlijk precedent.

Bitcoin-ontwikkelaars debatteren BIP “The Cat”: voorstel om UTXO-spam door Ordinals en Stamps aan te pakken

Elke Bitcoin-transactie besteedt coins die afkomstig zijn uit eerdere transacties. De outputs van een transactie zijn bedragen aan Bitcoin die aan adressen zijn toegewezen. Als een output nog niet besteed is, wordt het een Unspent Transaction Output (UTXO).

Een UTXO is dus een stukje Bitcoin dat je later kunt uitgeven.

Het plan kijkt naar de recente verdubbeling van het aantal Bitcoin UTXO’s, dat in 2023 tot meer dan 160 miljoen is gestegen. Veel hiervan is het gevolg van Ordinals en Bitcoin Stamps.

In de afgelopen jaren is het aantal Unspent Transaction Outputs van Bitcoin hard gegroeid, wat uitdagingen oplevert voor node-operators en miners. Volgens het voorstel steeg het aantal UTXO’s van ongeveer 80–90 miljoen naar meer dan 160 miljoen in 2023.

Nu bevat bijna de helft minder dan 1.000 satoshis, waarbij de meeste meer voor opslag gebruikt worden dan voor betalingen.

Deze stijging komt vooral door Ordinals-inscripties, waarbij data wordt opgeslagen in Taproot witness-velden, en Bitcoin Stamps, die onuitgeefbare outputs maken via valse bare multisig-adressen.

Met deze methodes worden regels als OP_RETURN omzeild, die oorspronkelijk juist bedoeld waren om blockchain-bloat te voorkomen door niet-monetare data te beperken. OP_RETURN verminderde bloat met een 80-byte limiet, maar recent worden nieuwe transactieformaten gebruikt om toch willekeurige data op te slaan.

Dit heeft flinke impact. Elke node moet de hele UTXO-set inladen om transacties te valideren, wat de kosten verhoogt voor miners en iedereen die meerdere nodes draait.

Bitcoin-ontwikkelaar Mark Erhardt noemde het gebruik van de UTXO-set door Stamps “waarschijnlijk vanuit technisch oogpunt een van de meer ernstige misbruiken van de blockchain”.

Historisch gezien gaf Bitcoin altijd voorrang aan betalingen en beperkte het datagebruik. Bitcoin Core-ontwikkelaar Greg Maxwell zei over de OP_RETURN-limieten: “Een deel van het idee is om gedrag te sturen naar conservatieve behoeften.”

Toch weten zowel Ordinals als Stamps deze regels te omzeilen, waardoor er wordt gepleit voor strengere maatregelen zoals “The Cat”.

Binnen het “The Cat” BIP-voorstel

Het voorstel introduceert Non-Monetary UTXO’s (NMU’s), die door indexers gemarkeerd worden met een NMU-bit. Outputs die als inscriptie-gebonden worden gezien, zouden dan niet meer uitgegeven kunnen worden en zijn dus niet meer bruikbaar als input voor transacties.

Nodes zouden deze outputs verwijderen, waardoor opslag en kosten dalen.

“Het nieuwe BIP-voorstel “The Cat” wil spam van Ordinals en Stamps op Bitcoin radicaal tegengaan: door satoshis via consensus te bevriezen. Het idee is om miljoenen kleine UTXO’s die voor data-opslag gebruikt worden voorgoed onuitgeefbaar te maken, en deze satoshis uit de omloop te halen. Dit zou echter een ongekend precedent scheppen voor het demonetiseren van satoshis,” schreef Livecoins, een bekend account op X.

De classificatie hangt af van waardelimieten en richt zich op UTXO’s met minder dan 1.000 satoshis binnen bepaalde periodes. Zodra de functie actief wordt, negeren nodes deze NMU’s tijdens transactievalidering.

Voorstanders vinden dat dit spam economisch ontmoedigt, omdat blijvend technisch filteren niet meer nodig is. Supporters als TwoLargePizzas denken dat de voordelen veel verder gaan dan alleen opruimwerk.

Door duidelijk te maken dat Bitcoin geen niet-monetare bloat tolereert, zou “The Cat” toekomstige spam kunnen voorkomen. Nona YoBidnes wijst erop dat spam nu 30–50 % van alle UTXO’s vormt en noemt het voorstel “een krachtig anti-spambericht” voor het netwerk.

De BIP richt zich op miljoenen niet-besteedde ‘dust’-outputs, die allemaal dure resources gebruiken. Grote services ervaren hierdoor echte hogere infrastructuurkosten en langere node-synchronisatietijden voor nieuwe gebruikers.

Debat: eigendomsrechten en de kernwaarden van Bitcoin

Tegenstanders geven stevige kritiek en noemen het voorstel een ingrijpende wijziging van de kernwaarden van Bitcoin. Greg Maxwell, een toonaangevende ontwikkelaar en privacy-voorvechter, vindt het beetje opslagbesparing onvoldoende om “UTXO’s uit te schakelen” en noemt het een vorm van “asset-inbeslagname” die ingaat tegen Bitcoin’s principes.

Ontwikkelaar Ataraxia 009 waarschuwt dat deze stap “een gevaarlijk hellend vlak” oplevert. Door bepaalde UTXO’s via consensus te bevriezen, kan het pad opengaan naar het in beslag nemen van coins in de toekomst.

Dit raakt een gevoelige snaar in de community, waar verzet tegen censuur en inbeslagname van assets centraal staat.

De discussie draait om de vraag of Bitcoin op protocolniveau een onderscheid moet maken tussen het soort transacties.

Voorstanders zien inscriptie-spam als een aanval die gestopt moet worden, terwijl critici waarschuwen dat je het protocol hiermee de macht geeft om elke transactie te beoordelen op geldigheid.

Als het netwerk satoshis mag verwijderen op basis van gebruik, zijn sommigen bang dat er later meer grote ingrepen mogelijk worden.

Ook de vraag wat Bitcoin eigenlijk is wordt besproken. Is Bitcoin alleen een betalingssysteem, of hoort censuurbestendigheid voor álle geldige transacties erbij?

Voorstanders wijzen op het traditioneel beperken van datastorage, maar tegenstanders zeggen dat Ordinals en Stamps volgens de huidige regels gewoon geldig zijn.

De community levert nu feedback tijdens de conceptfase, voordat er een officiële BIP wordt ingediend. Het resultaat zal niet alleen technische beslissingen beïnvloeden, maar ook hoe Bitcoin kernwaarden in balans brengt met praktische behoeften.

Wat er ook met “The Cat” gebeurt, de discussie laat het spanningsveld zien tussen efficiëntie en principe nu Bitcoin verder groeit en nieuwe uitdagingen kent.